Auteur: Linda Vogelesang

Oog in oog met je eigen monument. Dat overkwam de 94-jarige theoloog prof. mag. dr. Edward C.F.A Schillebeeckx op zondag 26 april bij galerie Intermedi-Art in Nijmegen. Beeldend kunstenaar Jan Tregot (Tholen, 1970) maakte dit monument van ruim tweeënhalve meter hoog, opgebouwd uit een loden voet, boeken van een katholieke encyclopedie en een kerk van keramiek. Of het leek? Daarover hoefde Edward Schillebeeckx zich niet zelf uit te spreken. Professor Erik Borgman, door Vrij Nederland gerekend tot de twaalf scherpzinnigste denkers van ons land, liet zijn licht erover schijnen.

Bijschrift foto
Erik Borgman (l) en Edward Schillebeeckx naast ‘Monument voor Edward Schillebeeckx’ van beeldend kunstenaar Jan Tregot
Fotograaf: Truus Stevens

Even leek Borgman het er zich gemakkelijk vanaf te maken: ‘Naast het monument kunt u op dit moment het origineel zien zitten. Het lijkt me een mooie opgave voor u als publiek of u er een gelijkenis inziet.’ Gelukkig ging de professor theologie en Schillebeeckx-kenner bij uitstek vervolgens zijn eigen opgave aan.

Monumentaal, stevig en geordend. Dat was wat Borgman direct opviel aan het door Tregot gemaakte monument. ‘Dit is Edward niet!’ was Borgmans’ eerste reactie. Schillebeeckx’ werkkamer stond altijd vol boeken, maar deze waren nooit ordentelijk gestapeld. ‘Edward bouwde vanuit de chaos.’

Maar een scherpzinnig denker blijft niet hangen bij zijn eerste interpretatie: ‘Schillebeeckx is oeverloos. Hij las ontelbare boeken, want er is altijd meer te weten. Ook de teksten die hij schreef konden altijd langer, uitvoeriger. Zijn boek ‘Gerechtigheid en liefde’ telt bijna duizend bladzijden. Het is dat de uitgever het genoeg vond, anders had hij er nog vijfhonderd aan toegevoegd.’ Volgens Borgman dragen Schillebeeckx’ teksten bij aan het fundament van wat we moeten weten. ‘Niet voor niets heeft Jan Tregot een encyclopedie gebruikt: de wereld in een notendop.’

‘Dit monument is een rots,’ vervolgt Borgman. ‘Geen letterlijke rots, zoals Tregot in veel van zijn andere beelden gebruikt, maar een figuurlijke. De rots van het weten, de kennis en de waarheid. De kennis die Schillebeeckx verzamelde en beschreef, reikt naar God, de verlossing, de bevrijding. Als je het zo bekijkt, verbeeldt die torenhoge boekenstapel met de kerk erboven Schillebeeckx’ werk erg goed.’

Het rood en wit van het monument doet Borgman aan een vuurtoren denken. ‘Het evangelie vergelijkt het Woord van God met een lamp. We kunnen ergens naar opkijken en het Woord doet een licht schijnen op waar we zijn. Ondanks zijn openheid en voorzichtigheid wilde Schillebeeckx iets verkondigen. Niet met een schetterende trompet, hij is bescheiden, maar zijn werk moet wel hoog op een standaard gezet worden. Dat is ook een belangrijke taak van de theologie.’

In de loden voet van het monument ziet Borgman een aanlegsteiger: ‘Het is een plek om aan te meren, maar je hoeft er niet te blijven. Schillebeeckx vindt dat de kerk het leven niet hoeft over te nemen. Het leven is goed zoals het is. Bij de kerk of de theologie kun je aanleggen als je er behoefte aan hebt en er vervolgens, wellicht iets beter toegerust, weer van wegvaren.’

De stevigheid van het monument staat in schril contrast met de breekbare bejaarde aan wie het is opgedragen. ‘Het leven van Edward Schillebeeckx nadert zijn einde, maar Schillebeeckx’ werk én het monument van Jan Tregot, hebben de kracht om hem ook na diens leven tastbaar te houden.’

since it is linked to formal occasions
isabel marant sneakers Insider Tips for Looking Like You Dropped Two Dresses Sizes Instantly